Mantelzorgster wordt geregistreerd partner: vrijstelling erfbelasting?

Een 49-jarige vrouw is mantelzorgster van een kinderloze 83-jarige man. Ze zijn een geregistreerd partnerschap aangegaan. Hij overlijdt ruim twee maanden later. Na zijn overlijden ontvangt zij een navorderingsaanslag erfbelasting van bijna € 260.000. De Belastingdienst vindt namelijk dat de partnervrijstelling en het partnertarief niet van toepassing zijn. Wat zegt de rechter?

Partnerbegrip erfbelasting
De successiewet bevat een partnerbegrip dat is gebaseerd op objectieve criteria. Wanneer aan die objectieve criteria is voldaan, dienen de partnervrijstelling en het lagere partnertarief te worden verleend. De mantelzorgster voldoet aan die criteria.

Slecht bedoeld om belasting te ontwijken?
Maar als sprake zou zijn van een schijnhandeling of misbruik van recht geldt een uitzondering. De wetgever heeft echter uitdrukkelijk geen regeling in de wet opgenomen op grond waarvan de partner slechts onder de voorwaarde dat het partnerschap een bepaalde periode heeft geduurd, recht heeft op de vrijstelling en het lagere tarief.

De belastinginspecteur moet, in geval hij van mening is dat het feitelijk partnerschap ontbreekt vanwege een betrekkelijk korte duur van het partnerschap, bewijzen dat het partnerschap geen reële praktische betekenis kon hebben en is aangegaan met de doorslaggevende beweegreden de erfbelasting te ontwijken.

In dit geval is met het aangaan van het geregistreerd partnerschap erfbelasting bespaard. Maar naast het doorslaggevend oogmerk om erfbelasting te besparen, moet de Belastingdienst bewijzen dat het aangaan van het geregistreerde partnerschap in strijd is met doel en strekking van de Successiewet.

Volgens de rechter is daarvan geen sprake. In dit geval was er duidelijk geen geregistreerd partnerschap dat naar de bedoeling van partijen is aangegaan voor een zo korte periode dat de door de wet aan dit partnerschap verbonden plichten, zoals de zorgplicht over en weer, geen reële praktische betekenis konden hebben.

Mantelzorgster feitelijk nog partner van ex-man
De Belastingdienst heeft nog gesteld dat de mantelzorgster, tijdens die periode waarin zij de geregistreerde partner van de erflater was, feitelijk partner van haar ex-man is gebleven. Na het overlijden van haar nieuwe partner is ze namelijk direct weer met haar ex-man gaan samenwonen.

De rechter zegt daarover dat zelfs als een geregistreerd partner daarnaast feitelijk een affectieve relatie met iemand anders heeft, er een wettelijke zorgverplichting van die geregistreerde partner is jegens zijn of haar partner. Waar het om gaat is enkel of die zorgverplichting geen reële betekenis kan hebben, en daarvan is hier geen sprake.

Conclusie
De partnervrijstelling en het partnertarief zijn van toepassing op de verkrijging door de mantelzorgster. De navorderingsaanslag is ten onrechte opgelegd.

Let op: De Belastingdienst heeft duidelijk moeite met wettelijke regelingen die forse vrijstellingen en lagere tarieven toekennen aan belastingplichtigen die gewoon aan de criteria voor zo’n regeling voldoen.